Ως κάταγμα ορίζεται το σπάσιμο ενός οστού, το οποίο μπορεί να προκύψει από πολλούς παράγοντες. Παρότι τα οστά διαθέτουν ελαστικότητα για να μπορούν να απορροφούν τους κραδασμούς, εάν η δύναμη που θα ασκηθεί είναι μεγαλύτερη από εκείνη που μπορούν να αντέξουν προκύπτει κάταγμα.  Ένα κάταγμα μπορεί να διακριθεί σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τη σοβαρότητα και τον βαθμό παρεκτόπισης του οστού. Από τους ίδιους παράγοντες εξαρτάται και ο χρόνος πώρωσης ενός κατάγματος, ο χρόνος δηλαδή που απαιτείται για την πλήρη επούλωση του οστού.

 

Κατάγματα μπορούν να προκύψουν σε όλα τα οστά του σώματος, ωστόσο κάποιες περιοχές συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με κάποιες άλλες. άλλα με περισσότερες πιθανότητες και άλλα με λιγότερες. Οι περιοχές του σώματος με τα συχνότερα κατάγματα είναι:

  • Ο ώμος
  • Το βραχίονας
  • Ο αγκώνας
  • Ο καρπός
  • Η σπονδυλική στήλη
  • Η λεκάνη
  • Το ισχίο
  • Το γόνατο
  • Η κνήμη
  • Ο αστράγαλος
  • Ο άκρος πόδας.

Οι κατηγορίες των καταγμάτων

Τα κατάγματα μπορούν να διακριθούν σε σταθερά (όταν η παρεκτόπιση είναι ελάχιστη), σε παρεκτοπισμένα (όταν υπάρχει σημαντική παρεκτόπιση), σε συντριπτικά (όταν υπάρχουν πολλά μικρά θραύσματα) και σε ανοιχτά (όταν το δέρμα μπορεί να τρυπηθεί είτε εκ των έσω από τα σπασμένα οστά είτε εξωτερικά από την αιτία που προκάλεσε το κάταγμα).

 

Τα αίτια των καταγμάτων

Οι πιο συνηθισμένες αιτίες για τις οποίες τα οστά δύνανται να υποστούν κατάγματα περιλαμβάνουν:

  • Τραυματισμό, πχ από πτώση, από ατύχημα, κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων κ.α
  • Υπέρχρηση, λόγω συνεχούς και επαναλαμβανόμενης καταπόνησης
  • Οστεοπόρωση
  • Γενετικούς παράγοντες
  • Παθολογικούς παράγοντες
  • Κ.α

 

Τα συμπτώματα των καταγμάτων

Κύριο χαρακτηριστικό των καταγμάτων είναι ο πόνος αλλά δεν είναι το μοναδικό τους σύμπτωμα. Τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε περίπτωση κατάγματος είναι:

  • Έντονος πόνος στην περιοχή του κατάγματος
  • Οίδημα
  • Δυσκολία ή αδυναμία στο περπάτημα (όταν πρόκειται για κάταγμα στα κάτω άκρα)
  • Παραμόρφωση του άκρου
  • Διάφορα ήπια συμπτώματα που δεν παραπέμπουν σε κάταγμα και μπορούν να εντοπιστούν μετά από την κλινική εξέταση από τον γιατρό.

Η διάγνωση και η αντιμετώπιση των καταγμάτων

Για τη διάγνωση ενός κατάγματος, εκτός από την κλινική εξέταση ο γιατρός θα χρειαστεί επίσης ακτινογραφίες και  αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Μετά τη διάγνωση του κατάγματος, το είδος του και τη σοβαρότητά του ο γιατρός θα καθορίσει την καταλληλότερη θεραπεία, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει:

  • Χρήση νάρθηκα
  • Ακινητοποίηση
  • Κλειστή ανάταξη
  • Εξωτερική οστεοσύνθεση
  • Εσωτερική οστεοσύνθεση
  • Ενδομυελική ήλωση
  • Κ.α

 

Ο χρόνος πώρωσης

Για να επουλωθεί πλήρως ένα κάταγμα, απαιτείται διαφορετικός χρόνος ανάλογα με την σοβαρότητά του, το είδος του, την περιοχή του σώματος που εντοπίζεται το κάταγμα αλλά και το πρόγραμμα θεραπείας που ακολουθείται. Ο χρόνος πώρωσης μπορεί να κυμαίνεται από μερικές εβδομάδες έως και κάποιους μήνες. Για να διευκολυνθεί περαιτέρω η πώρωση χρησιμοποιούνται γύψινοι επίδεσμοι, εξωτερικές οστεοσυνθέσεις, εσωτερικές οστεοσυνθέσεις και πολλές άλλες τεχνικές ενώ η κατάσταση της πώρωσης ελέγχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα με τη λήψη ακτινογραφιών.

Τα κατάγματα μπορούν να προληφθούν με εύκολους τρόπους όπως η χρήση σωστής τεχνικής, η γνώση των ορίων του σώματος, η αποφυγή επικίνδυνων δραστηριοτήτων, η σωστή διατροφή πλούσια σε βιταμίνες αλλά και η τακτική άσκηση.